شب یلدا یا شب چله از جمله قدیمی ترین جشن های ایران باستان است. این شب مانند چهارشنبه سوری و عید نوروز در تاریخ کهن ایران وجود دارد. شب یلدا از تمام شب های سال بلند تر است و گذشتگان ما نسل اندر نسل آن را جشن می گرفته اند. هدایای شب یلدا یکی دیگر از کارهایی که برای شادی عزیزانتان در این شب خاص و بلند می توانید انجام دهید.
غروب آفتاب در 30 آذر شروع شبی طولانی و طلوع آفتاب در اول دیی و اولین روز از زمستانی سرد پایان شب یلدا خواهد بود. در تاریخ میلادی شب یلدا 21 دسامبر و در سال کبیسه برابر با 20 دسامبر است.
شب یلدا بلند ترین و خاطره انگیز ترین شب سال است. کمتر خانواده ای وجود دارد که در این شب خاطره سازی نکرده و دور هم جمع نشده باشند. میوه آرایی شب یلدا، اهدای هدایای شب یلدا ، شعر خوانی در شب یلدا و خوردن و نوشیدن میوه جات قرمز از جمله رسوم این شب است. انجام تمامی این کارها برای زیبا کردن بلند ترین شب سال است. خوشحال کردن عزیزان، گل گفتن و گل شنیدن ، دیدار نزدیکان و رسیدگی به بزرگان مجلس، پدر بزرگ و مادربزرگ ها، همه و همه از زیباترین خاطرات تک تک ماست.
واژه شناسی یلدا و چله
یلدا به چه معناست؟
یلدا به معنای تولید و زایش واژه ای سُریانی است. زبان سریانی در میان مسیحیان رایج بود. ابوریحان بیرونی از شب یلدا به نام مبلاد اکبر یاد می کند که منظور او میلاد خورشید است. در کتاب آثار الباقیه ابوریحان بیرونی تقویم اقوام مختلف، مراسم ها و جشن ها را بررسی کرده است. این کتاب به زبان عربی نوشته شده اما در حال حاضر چند ترجمه از آن منتشر شده است که می توانید در صورت تمایل مطالعه نمایید.
از کتاب های تاریخی به نظر می رسد زمانی که مسیحیان در روم زندگی سختی داشتند ، به ایران مهاجرت کردند. با توجه به نزدیکی به وجود آمده واژه یلدا به فارسی راه پیدا می کند.
شب چله به چه معناست؟
شب چله ، همان شب یلدا است. با توجه به اینکه از فردای این شب، چله زمستان شروع می شود آن را شب چله می نامند.
در زمان های قدیم ایرانیان یک تقویم کلی نگر داشتند. از تقویم کلی نگر بیشتر در کارهای دامپروری و کشاورزی استفاده می شود. دو زمان از سال را چله می دانستند. چله تابستان که از تیرماه و چله زمستان که از دی ماه شروع می شدند. چله ها نیز از هر کدام دو دوره چله بزرگ و چله کوچک داشتند. چهل روز ابتدایی چله بزرگ و بیست روز بعد را چله کوچک نامگذاری کرده بودند.
چله بزرگ درست بعد از یلدا آغاز می شود و شروع زمستان با شدت سرمای بالاست. تا دهم بهمن چله بزرگ است و پس از آن چله کوچک تا اول اسفند ادامه خواهد داشت. چهاز روز از انتهای چله بزرگ و چهار روز از ابتدای چله کوچک را، چهار چهار می نامند. بیشترین شدت سرما در این زمان وجود دارد.
آداب و رسوم شب یلدا
آداب و رسوم شب یلدا از گذشته های دور تاکنون وجود داشته و هر ساله اجرا می شده است. در ادامه این مقاله آداب و رسوم شب یلدا را بررسی می کنیم .
آتش
در گذشته که سرمای هوا شدید تر بود گذشتگان ما دور کرسی می نشستید و سرمای هوا را با گرمای وجودشان شکست می دادند. پیش تر از آن نیز مردم به دور آتش جمع می شدند. در گذشته آتش نماد خورشید بوده است و مردم با جمع شدن دور آتش خوشید را گرامی می داشتند. برخی اعتقاد دارند آتش برای رفع نحسی اهریمن و پیروزی روشنایی بر تاریکی بر پا می شده است. وظیقه آتش بیرون راندن نیروهای اهریمنی و تاریکی است.
قصه خوانی یا مثل گویی در شب یلدا
مثل گویی به نوعی شعر و داستان خوانی در زمان قدیم می گویند. در این شب خانواده ها و نزدیکان دور هم جمع می شدند و مسن تر ها برای همه قصه می گفتند.
مثل های قصه های کوچک و داستان های غیر واقعی هستند که قهرمانان آن دیو و پری و جانوران اند. مثل ها برای سرگرمی و آموزش کودکان نوشته و یا گفته می شوند. این قصه خوانی در هر نقطه ای از کشور با توجه به فرهنگ و اساطیر خودشان انجام می شود. مثلا در آذربایجان قصه حسین کرد شبستری و در خراسان داستان های شاهنامه را بیشتر می خوانند.
فال حافظ در شب یلدا
در شب یلدا معمولا بزرگان فامیل در شب یلدا به فال حافظ تفال می زنند. روش گرفتن فال حافظ به این شکل است که مخاطب نیت کرده و بزرگ مجلس در زمان گرفتن فال جمله ای می گوید مانند : “ای حافظ شیرازی، تو کاشف هر رازی، من طالب یک فالم، بر من نظر اندازی . . . .”
سپس لای دیوان را باز می کند. غزل بالای سمت راست را که جواب تفال است می خواند. اگر این قسمت وسط غزل باشد از ابتدای غزل که در صفحه قبلی است شغر خوانده می شود. سه بیت از غزل بعدی را نیز شاهد فال می خوانند. اصولا بعد از خواندن غرل آن را تفسیر می کنند . اگر محتوا مثبت باشد فال را خوب و اگر منفی باشد آن را بد می دانند. با توجه به اینکه غزلیات حافظ اصولا از نظر محتوایی عرفانی، عاشقانه و امیدوار کننده است معمولا روحیه بخش خواهد بود.
ما در کادو 360 هدایای تبلیغاتی ویژه یلدا را برای شما عزیزان فراهم آورده ایم تا علاوه بر خوشحال کردن عزیزانتان در این شب خاص به حافظ هم تفالی داشته باشید و شبی خاطره انگیز با ثبت کسب و کارتان در ذهن عزیزانتان داشته باشید.
شاهنامه خوانی
یکی دیگر از رسوم قدیمی شب یلدا شاهنامه خوانی است. شاهنامه خوانی به شیوه نقالی جذابیتی دو چندان دارد. البته این رسم در حال نابودی است و کمتر کسی در این دوران وجود دارد که آنقدر خوش شانس باشد که کسی در خانواده اش شاهنامه بخواند.
سفره شب یلدا
یکی از جذاب ترین بخش های شب یلدا سفره شب یلدا است که به شکلی خاص چیده می شود. خوردنی های شب یلدا شامل آجیل مخصوص، میوه ویژه و دیگر تنقلات است. در شب یلدای دوران کهن سفره ای به نام مَیزد پهن می کردند. در آن میوه های خشک و تر، اجیل یا همان لُرک به اصطلاح زرتشتیان بر سر سفره می گذاشتند. لرک از اجزای اصلی سفره و ولیمه آن به حساب می آمده است. از سایر اجزای سفره شب یلدا می توان به آتشدان، عطردان، بخوردان و بَرسَم اشاره کرد. برسَم وسیله ایست از جنس فلزِ برنج و نقره و یا گیاهی خاص که برای دعا خوانی مورد استفاده قرار می گیرد.
میوه های شب یلدا
یکی از اصلی ترن اجزای سفره ، میوه های شب یلداست آن است. در این میان استفاده از میوه های سرخ مانندانار و هندوانه نماد خورشید است.
انار
می توان گفت انار اصلی ترین میوه در سفره شب یلداست. گذشتگان انار را میوه باروری و برکت می دانسته اند. این مفهوم از دانه های زیاد انار برداشت شده است. خوردن انار در شب یلدا تاثیر جادویی و سرایتی دارد، باعث شادی و شادابی می شود. به همین دلیل است که در خنچه شب یلدای عروس انار می گذارند.
انار از دوران قدیم میوه ای مقدس شناخته میشده است و در ادیان بزرگ دنیا دارای جایگاهی ویژه است. زرتشتی ها از شاخه و میوه انار در مراسم دینی خود استفاده می کرده اند و از عناصر مقدس شناخته می شود.
مسلمانان انار را میوه ای مقدس میشناسند و در قران کریم از آن به میوه بهشتی نام برده شده است. بزرگان دینی این میوه را بهشتی نام برده اند.
هندوانه
یکی دیگر از میوه های شب یلدا هندوانه است. درست است که میوه ای تابستانه است اما استفاده از آن در شب یلدا نماد خورشید، حرارت و تابستان است.
هندوانه هم مثل انار از میوه ای پر دانه است و می توان گفت نماد برکت و فراوانی است. با خوردن انار در شب یلدا در چله بزرگ و کوچک از سرما در امان خواهیم ماند.
استفاده از سایر میوه های پاییزی ، تنقلات و اجیل نیز در شب یلدا مرسوم است.
هدایای شب بلدا
کادو 360 دو ست کادویی ویژه شب یلدا برای شما عزیزان فراهم نموده است :
برای آشنایی با اقلام و سفارش آن با تخفیف ویژه به محصول مراجعه نمایید. کادو 360 پیشاپیش یلدای شادی را برای شما آرزومند است.